پایان نامه بررسی توسعه فیزیکی شهر آمل وتاثیر آن بر حوزه نفوذ

پایان نامه بررسی توسعه فیزیکی شهر آمل وتاثیر آن بر حوزه نفوذ

مقدمه

ایفای نقش‌های اساسی انسان در شكل گروهی خود به صورت روابط و مناسبات اجتماعی ـ اقتصادی و ساختار سیاسی جامعه تجلی می‌یابد كه مكانیزم‌های تصمیم‌گیری و اعمال مدیریت بر محیط در چهارچوب روابط حاكم بر این نظام‌ها عمل می‌كند.

لزوماً شكل‌گیری و تغییرات ظاهری بافت شهری و رشد و توسعه ‌آن در تبعیت از مجموعه عوامل مكانیزم‌های تصمیم‌گیری، سیاست شهری، رفاه اجتماعی و بهبود زندگی انسانی صورت خواهد گرفت و شكل‌گیری جدید در راستای عوامل فوق تحقق خواهد یافت.

از طرفی توسعه فیزیكی ناموزون شهرها بیشتر به سیاست‌های اداری روستا ـ شهر وابسته بوده و روند بورس بازی معاملات اقماری زمین نیز از عوامل اصلی در توسعه فیزیكی ناموزون شهرها محسوب می‌شود. زیرا شهر مجموعه تجسم و تبلور فضایی ایفای نقش‌های اساسی انسان در محیط جغرافیایی است كه به تناسب امكانات، استعداها، بضاعت فرهنگی و ذوق و سلیقه‌های فردی شكل گرفته و توسعه می‌پذیرد.

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                            صفحه

فصل اول : طرح تحقیق

مقدمه ............................................................................................................... 2

1-1 طرح مسئله............................................................................................... 4

1-2 اهداف تحقیق ب...................................................................................... 5

1-3 ضرورت و اهمیت تحقیق ...................................................................... 5

1-4 پیشینۀ تحقیق ......................................................................................... 6

1-5 فرضیه تحقیق ........................................................................................ 7

1-6 روش تحقیق ........................................................................................... 8

1-7 کاربرد نتایج تحقیق ............................................................................... 9

1-8  واژگان کلیدی ب..................................................................................... 10

فصل دوم : مبانی نظری تحقیق

1-2 تعریف و مفهوم شهر در ایران .............................................................. 17

2-2 مفهوم فضا ............................................................................................. 19

3-2 تعاریف توسعه ....................................................................................... 20

4-2 نظریه رشد و شناخت بهتر

1-4-1 نظریه انقلاب شهری .......................................................................... 21

2-4-2 نظریه مساحت شهر به صورت دوایر متحدالمرکز ......................... 21

3-4-2 نظریه توسعه شعاعی ( ساخت قطاعی ) ........................................... 24

4-4-2 نظریه شهرهای نامتمرکز .................................................................. 25

5-4-2 نظریه مکان مرکزی ........................................................................... 26

5-2 عوامل مؤثر در توسعۀ فیزیکی شهرها ........................................................28

1-5-2 عوامل محیطی و طبیعی ..................................................................... 29

2-5-2 عوامل فرهنگی و اجتماعی ................................................................. 31

3-5-2 عوامل اقتصادی و سیاسی ............................................................... 32

6-2 برنامه های توسعه شهری ...............................................................33

1-6-2 برنامه ریزی آمایش سرزمین .......................................................... 34

2-6-2 طرحهای کالبدی منطقه ای ................................................................. 37

3-6-2 طرحهای جامع ناحیه ای ................................................................... 38

4-6-2 طرحهای جامع شهر .......................................................................... 40

5-6-2 طرحهای تفصیلی ............................................................................... 41

6-6-2 طرحهای هادی شهری ....................................................................... 42

7-2 حوزه نفوذ .............................................................................................. 43

فصل سوم : بررسی وضع موجود شهر آمل

1-3 مطالعات جغرافیای طبیعی

1-1-3 موقعیت جغرافیایی ............................................................................ 50

2-1-3 وضعیت توپوگرافی و شیب بندی شهر ........................................... 50

3-1-3 زمین شناسی ..................................................................................... 51

4-1-3 ژئومورفولوژی .................................................................................. 53

5-1-3 جریان آب و هوایی مؤثر در شهر آمل ............................................ 54

6-1-3 جایگاه شهرستان و شهر آمل در طبقه بندی اقلیمی ........................ 56

1-6-1-3 پهنه بندی اقلیمی ایران ................................................................. 59

2-6-1-3 وضعیت شاخصهای اقلیمی ......................................................... 62

7-1-3 باد ...................................................................................................... 69

8-1-3 خاک ................................................................................................... 70

9-1-3 منابع آب ............................................................................................ 72

10-1-3 پوشش گیاهی ................................................................................. 73

11-1-3 پوشش جانوری .............................................................................. 74

2-3 مطالعات کالبدی شهر آمل .....................................................................74

1-2-3 احداث آمل و وجه تسمیه آن ............................................................ 75

2-2-3 عوامل پیدایش شهر آمل ................................................................... 76

3-2-3 سیر تحول شهر آمل ......................................................................76

1-3-2-3 سیر تحول شهر آمل قبل از اسلام .............................................. 77

2-3-2-3 سیر تحول شهر آمل بعد از اسلام تا دورۀ قاجاریه .................. 78

3-3-2-3 سیر تحول شهر در دورۀ معاصر ............................................... 78

4-2-3 سیمای شهر آمل ............................................................................... 79

1-4-2-3 سیمای بیرونی شهر ..................................................................... 80

2-4-2-3 سیمای درونی شهر ...................................................................... 82

5-2-3 بافت شهر آمل ................................................................................... 83

6-2-3 آثار تاریخی ....................................................................................... 84

3-3- مطالعات جغرافیای انسانی ..............................................................85

1-3-3 خصوصیات جمعیتی شهر آمل ........................................................ 85

2-3-3 بررسی جمعیت شهر آمل و تحولات آن .......................................... 86

3-3-3 جمعیت و پراکندگی آن ...................................................................... 78

4-3-3 ساختار سنی جمعیت ........................................................................ 88

5-3-3 ساختار جنسی جمعیت ..................................................................... 89

6-3-3 سواد .................................................................................................. 92

7-3-3 میزان فعالیت ( اشتغال ) .................................................................... 93

8-3-3 حرکات جمعیت .................................................................................. 96

9-3-3 مهاجرت ............................................................................................. 97

10-3-3 رشد جمعیت و پیش بینی آن ......................................................... 99

11-3-3 ساختار اقتصادی منطقه مورد مطالعه ........................................... 100

1-11-3-3 کشاورزی ................................................................................... 101

2-11-3-3 دامپروری ................................................................................... 102

3-11-3-3 صنعت و معدن ........................................................................... 102

4-11-3-3 خدمات ........................................................................................ 103

فصل چهارم : بررسی روند توسعۀ فیزیکی و شناخت حوزه نفوذ آن

1-4 بررسی روند توسعه فیزیکی شهر آمل

1-1-4 هستۀ اولیه شهر و نحوه گسترش و توسعه آن .............................. 110

2-1-4 دورۀ پهلوی اول ................................................................................. 117

3-1-4 دورۀ پهلوی دوم ................................................................................ 119

4-1-4 روند توسعۀ فیزیکی شهر آمل در بعد از انقلاب ............................. 121

2-4 طرحهای توسعه شهری .............................................................123

1-2-4 طرح جامع شهر آمل در سال 1353 ................................................ 124

1-1-2-4 نارسایی طرح جامع آمل در سال 1353 ..................................... 127

2-2-4 طرح تفصیلی شهر آمل در سال 1362 ............................................ 129

3-2-4 طرح جامع شهر آمل در سال 1379 ................................................ 135

1-3-2-4 توسعه کالبدی شهر آمل در سال 1379 ..................................... 136

2-3-2-4 مقایسۀ سرانۀ موجود با سرانۀ استاندارد در شهرسازی .......... 152

3-4 حوزه نفوذ شهر آمل .............................................................................. 153

1-3-4 موقعیت جغرافیایی حوزه نفوذ مستقیم ............................................ 158

2-3-4 موقعیت سیاسی ................................................................................ 158

3-3-4 وضعیت طبیعی .................................................................................. 158

4-3-4 تعداد و نحوۀ استقبال آبادی های حوزه نفوذ شهر آمل ................. 159

5-3-4 وضع ارتباطات بین آبادی ها و شهر و سیستم حمل و نقل در 

 حوزه نفوذ ...................................................................................................... 161

6-3-4 وضع تأسیسات و تجهیزات زیربنایی ، خدمات رفاهی و نحوۀ

توزیع آنها ....................................................................................................... 166

7-3-4 خصوصیات اقتصادی حوزه نفوذ .................................................... 174

8-3-4 مشخصات جمعیتی حوزه نفوذ ........................................................ 177

فصل پنجم : اثرات توسعه فیزیکی بر حوزه نفوذ

1-5 عوامل اصلی تغییر کاربری ها بر زمین های حومۀ شهر آمل ............. 182

2-5 اثرات توسعۀ فیزیکی شهر .................................................................... 186

3-5 بررسی امکانات و محدودیتهای توسعه فیزیکی شهر و جهات

بهینه توسعه .................................................................................................... 189

فصل ششم : برداشت نهایی از مطالعات

1-6 آزمون فرضیه ها

1-1-6 فرضیۀ اول ........................................................................................ 194

2-1-6 فرضیۀ دوم ........................................................................................ 194

2-6 نتیجه گیری نهایی .................................................................................. 196

3-6 پیشنهادات ........................................................................................... 199