دسته : -پژوهش ها
فرمت فایل : word
حجم فایل : 1376 KB
تعداد صفحات : 139
بازدیدها : 330
برچسبها : دانلود تحقیق پیشینه تحقیق
مبلغ : 5000 تومان
خرید این فایلتحقیق آبیاری قطره ای نهایی
كلیات:
نگاهی به تاریخ آب و آبیاری در جهان نشان می دهد كه در سال های اخیر روشهای متعددی در زمینه آبیاری كشاورزی ابداع شده است. كمبود آب، وضعیت نامناسب آب و هوا، پستی و بلندی زمین، كیفیت نامطلوب آب و عدم دسترسی به نیروی كارگر از جمله عواملی هستند كه در پیدایش این روشها موثر بوده اند. از روشهای جدید آبیاری كه به سرعت در كشورهای مختلف رو به گسترش است روش به اصطلاح قطره ای (tickle) است. آبیاری قطره ای به كلیه روشهایی گفته می شود كه در آنها آب به مقدار كم و حدود 1 تا 10 لیتر در ساعت به آرامی در نزدیك گیاه ریخته می شود. بهمین دلیل این روشهای را آبیاری با حجم كم (low volume irrigation) نامیده اند. آب ممكن است از بالا ریخته شده و در سطح خاك پخش شود( مانند خرد آبپاشها) و یا آنكه مستقیما در سطح خاك ریخته شود ( مانند قطره چكانهای سطحی) .
در بعضی روشها نیز آب از زیر سطح خاك وارد منطقه ریشه ها می شود (روش قطره ای زیر سطحی). در آبیاری قطره ای آب در یك سیستم لوله ای در مزرعه توزیع می وشد و دستگاه یا وسیله مكانیكی كه آب از آن به خارج گسیل و در اختیار گیاه قرار می گیرد خروجی یا قطره چكان (emitter) نام دارد. خروج آب از این وسیله ممكن است بصورت قطره، حباب، و یا یك جریان كوچك و پیوسته باشد.
حتی وسیله پخش ممكن است یك آبپاش بسیار كوچك باشد. قطره چكان ها طوری طراحی و ساخته می شوند كه فشار آب را كاهش داده و به حدود 20 تا 200 كیلوپاسكال (2/0تا2 آتمسفر) برسانند. بنابراین روش قطره ای نیز یكی از روشهای آبیاری تحت فشار به حساب می آید كه در آن فشار آب بسیار كم است.
واژه های آبیاری قطره ای و یا قطره چكان نباید تنها قطره را در ذهن تداعی كند زیرا این روش طیف وسیع و گسترده ای از آبیاریها را شامل می شود كه اسامی مختلفی به آن اطلاق شده است. از جمله این اسامی می توان واژه های آبیاری موضعی ( localized irrigation) خرد آبیاری، آبیاری میكرو و آبیاری قطره چكانی را نام برد كه همگی مترادف یكدیگرند. اما از جایی كه واژه قطره ای بیشتر توصیف كننده ماهیت این روش می باشد در اكثر نوشته های علمی از آن استفاده می شود. مانند واژه بارانی كه بجایsprinkle برای تعدادی از روشها كه در انها عمل آبیاری حالتی شبیه بارندگی را تداعی می كند بكار برده می شود. در صورتی كه sprinkle خود به معنی باران نیست. از دیگر واژه هایی كه در نوشته های علمی برای آبیاری قطره ای ذكر شده است می توان به آبیاری با جریان روزانه( daily flow irrigation)، آبیاری روز به روز (diurnal irrigation) و آبیاری چكه ای (drop irrigation) اشاره كرد كه هر كدام بر حسب سلیقه متخصصان انتخاب شده است. در یك طبقه بندی ساده روشهای خرد آبیاری بر حسب دبی خروجی به دو گروه: قطره ای كه در آنها دبی خروجی كمتر از 10 لیتر در ساعت و میكروجت و حبابی ( bubbler) كه در آنها دبی قطره چكان بیشتر از 10 لیتر در ساعت تقسیم می شوند. اما این نوع طبقه بندی ها نیز قراردادی بوده و از جامعیت برخوردار نمی باشد. در هر حال همان گونه كه مثلا شیوه آبیاری بارانی شامل مجموعه ای از روشها و وسایل مختلف است روشهای آبیاری قطره ای نیز بسیار متنوعند.
تاریخچه آبیاری قطره ای:
برخلاف روشهای آبیاری سطحی، كه قدمت آنها در بعضی مناطق دنیا به 6000 سال قبل از میلاد می رسد، آبیاری قطره ای از یك طرف روشی جدید و تاریخچه ای كوتاه دارد و از طرف دیگر سابقه آن نیز بسیار طولانی است. مثلا چینی ها و فلسطینی ها در صحاری نزدیك دریا و یا دامنه تپه ها تخته
سنگ هایی را در مقابل باد قرار می دادند تا شبانگاه كه سنگ زودتر و شدیدتر از هوا سرد می شود نسیم گرم و مرطوب دریا در برخورد با آن تقطیر شود. بدین ترتیب قطرات آبی كه از سنگ می چكید به پای درخت و یا بوته ای كه در آنجا كشت شده بود هدایت می گردید. این خود نمونه ای از یك سیستم آبیاری قطره ای با قدمت هزاران ساله است. لذا نمی توان برای شروع آبیاری قطره ای تاریخ مشخصی را ذكر كرد.
شاید در این مورد به تعداد كسانی كه بتوانند اظهار نظر نمایند روایت وجود داشته باشد. اما اگر آبیاری قطره ای را به مفهوم علمی و امروزی آن در نظر بگیریم اولین گزارشها در مورد اجرای این روش مربوط به سال 1860 در آلمان است كه در ان از لوله های سفالی زیرزمینی برای آبیاری استفاده می شد. در سال 1913 میلادی نیز كاربرد لوله های روزنه دار زیرزمینی در امریكا گردید. اما این روش در آن زمان بسیار گران تمام می شد و نتوانست به سرعت گسترش یابد. با این وجود از سال 1920 به بعد استفاده از لوله های روزنه دار زیرزمینی در كشورهای فرانسه، آلمان و شوروی سابق معمول گردید. (Davis,1974).
با توسعه صنایع پلاستیك در ایام جنگ جهانی دوم و سال های بعد از آن، كاربرد لوله های پلاستیك در آبیاری قطره ای مقرون بصرفه گردید. بطوری كه به دلیل قابلیت انعطاف به آسانی می شد این لوله ها را از كنار بوته ها یا درختان عبور داده و با سوراخ كردن آنها، كه به مراتب ساده تر از لوله های فلزی صورت می گرفت قطرات یا جریان كوچكی از آب را خارج و برای آبیاری مورد استفاده قرار داد. بنابراین بسیاری از متخصصان شروع فن آوری آبیاری قطره ای را از همین زمان می دانند. استفاده از لوله های پلاستیك در آبیاری گیاهان گلخانه ای از اواخر سال های دهه 1940 در انگلستان شروع شد سپس این لوله های در آبیاری زیرزمینی در آلمان بكار گرفته شد و روش جدیدی بنام آبیاری زیرزمینی با لوله های پلاستیك ابداع گردید. استفاده از لوله پلاستیك در آبیاری گیاهان گلخانه ای كه برای اولین بار در انگلستان توسط بلاس به ثبت رسید در سال 1953 توسط دو شركت تجارتی به نام های كامرون و رایت – رین به اجرا گذاشته شد. این دو شركت برای اولین بار نام آبیاری تریكل یا قطره چكانی را بر آن نهادند. البته قبل از آن فرد دیگری بنام سه لستر در سال 1951 روش جدیدی را برای آبیاری استادیوم ورزشی بازی های المپیك رم به ثبت رسانده بود. سه لستر در سال 1960 نام آبیاری دریپ یا قطره ای را بر روش خود نهاده بود. بنابراین مشاهده می شود كه این افراد بدون اطلاع از یكدیگر نام های متفاوتی را به یك روش مشابه اطلاق كرده اند.
نوشته های علمی موجود در زمینه عملی كردن روشهای آبیاری قطره ای در مزرعه نشان دهنده آن است كه این روش در سال 1963 در اسرائیل و در سال 1964 در امریكا بكار گرفته شد. یك مهندس اسرائیلی كه به طور تصادفی نام وی نیز بلاس می باشد در یك منطقه مشاهده كرد كه رشد درختی كه در مجاورت یك شیر آب قرار داشت و اتفاقا این شیر چكه می كرد نسبت به سایر درخت ها بیشتر است. این موضوع وی را به این فكر انداخت كه شاید بتوان برای آبیاری درخت ها نیز از روش قطره ای استفاده كرد. نامبرده ساخت اولین قطره چكان را بنام خود به ثبت رسانید. غالبا نام های ال. بلاس ( انگلیسی) و اس. بلاس( اسرائیلی) با یكدیگر اشتباه می شود، حال آنكه بلاس انگلیسی آبیاری قطره ای را در انگلستان فقط برای گیاهان گلخانه ای بكار برد در صورتی كه بلاس اسرائیلی این روش را براساس آزمایش های قبلی خود در دانشگاه عبرو (Hebrew) در اوایل سال های 1960 در بیابان های نگف به مراحله اجرا در آورد. بهمین دلیل اكثر متخصصان آبیاری مركز ابداع و توسعه روش های آبیاری قطره ای را اسرائیل م ی دانند. در اسرائیل چند عامل عمده در ابداع و توسعه این روش موثر بوده اند. اولین عامل، كمبود شدید آب و بالا بودن تبخیر تعرق بود، كه نیاز به روشهای آبیاری كارآمد را ایجاب می نمود. عامل دوم نیاز به توسعه روشهایی از آبیاری بود كه بتوان آنها را به سادگی خود كار نموده تا نیازی به كارگران آبیار كه تامین امنیت جانی آنها بخصوص در شبها مشكل بود نباشد. عامل دیگر سبك بودن بافت خاك و بكارگیری شیب تپه ها برای زراعت و عدم تناسب آنها با روشهای آبیاری سطحی بود. البته در كنار این عوامل مهیایی شرایط فنی، مواد مورد مصرف در ساخت لوله ها و قطره چكانها، كمك و سرمایه گذاریهای زیاد سایر كشورها و كارگران ماهر و اموزش دیده را نیز نباید از نظر دور داشت. با وجودیكه اسرائیلیها در آبیاری زراعتها و باغات شیوه های كارآمدی مانند قطره ای را با كار گرفته اند اما كمبود آب در این كشور ایجاب نموده است كه علاوه بر استفاده از فنون جدید استراتژی كشت را نیز تغییر داده و در بهره گیری از منابع آب همراه با روشهای خرد آبیاری سیاست و الگوی كشت طوری اعمال شود كه با این روشها محصولاتی تولید گردد كه امكان تولید آنها یا در سایر نقاط دنیا وجود نداشته و یا گران تمام می شود. با فروش این نوع محصولات به بازارهای مختلف جهان در آمد حاصله از هر واحد آب مصرفی افزایش می یابد.
مفهوم آبیاری قطره ای بتدریج از اسرائیل به كشورهای آمریكایی شمالی، استرالیا، افریقای جنوبی و سرانجام به تمام نقاط جهان گسترش پیدا كرده و بعنوان یك روش كارآمد مورد قبول واقع گردید. در این رابطه سابقه علمی آبیاری قطره ای بقدری كوتاه است كه حتی در كتاب معروف آبیاری زمین های زراعی (Irrigation of Agricultural lands) كه در سال 1967 توسط انجمن زراعت امریكا منتشر گردید نامی از آبیاری قطره ای یا خرد آبیاری برده نشده است و درواقع آنچه در زمینه بصورت علمی موجود است پس از سال 1967 می باشد. اولین كنگره بین المللی آبیاری قطره ای در سال 1971 در شهر تل آویو اسرائیل برگزار و در آن 24 مقاله علمی ارائه گردید. از آن سال به بعد این كنگره هر چند سال یكبار در یكی از نقاط دنیا تشكیل و در ان دانشمندان برجسته از كشورهای مختلف جهان گرد هم می آیند تا نتایج تحقیقات و تجربیات خود را ارائه كنند. تا بحال چندین كنگره مهم در این زمینه برگزار شده است كه آخرین آنها كنفرانس بین المللی روشهای خرد آبیاری در آوریل سال 1995 در شهر اورلاند و (Orlando) در ایالت فلوریدای امریكا بوده است. علاوه بر كنفرانسهای بین المللی، هر سال كارگاههای آموزشی، سمینارها و سمپوزیومهای منطقه ای نیز در این زمینه برگزار می گردد.
بطور خلاصه تاریخ كوتاه و مدون آبیاری قطره ای را می توان به سه شاخه تقسیم كرد: ال. بلاس در انگلستان، اس. بلاس در اسرائیل و سه لستر درایتالیا كه هر یك مستقل از دیگری كار خود را در توسعه روش جدید ادامه می دادند و همانطور كه گفته شد نام آبیاری تریكل برای اولین بار توسط شركت هایی كه در انگلستان ساخت و فروش لوله و اتصالات پلاستیكی را برای این روش اغاز كرده بودند بكار برده شد. اما نام آبیاری دریپ در ابتدا توسط سه لستر استاد ایتالیایی پیشنهاد گردید كه بعدا وی متوجه گردید كه هیچكدام از نام های دریپ یا تریكل برای روش جدید مناسب نیستند. به این دلیل سه لستر برای آن دسته از روشهای آبیاری كه آب را به دفعات و به مقدار كم در اختیار گیاه قرار می دهند نام آبیاری جرعه ای (گالپ،gulp) یا جرعه جرعه(سیپ،sip) را بكار برد كه البته این واژه ها نیز فاقد جامعیت بوده و چون ماهیت این روشها یكسان است لذا این اسامی در واقع مترادف یكدیگر می باشند.
پیشرفتهای جدید آبیاری قطره ای در دنیا را باید مرهون صنایع پلاستیك سازی و بخصوص پلی اتیلن دانست. پلی اتیلن (PE) در سال 1935 برحسب تصادف در یك آزمایشگاه مواد شیمیایی در انگلیس تولید شد. پلاستیك پلی اتیلن زمانی بوجود می آید كه گاز اتیلن، كه خود تركیبی از گازهای طبیعی و سوخت های فسیلی دیگر می باشد، تحت فشار و دمای زیاد قرار گیرد. در سال های اول تنها نوع پلی اتیلن سنگین (High Density,HD) شناخته شده بود كه در فشارهای نسبتا كم ( حدود 2000 كیلوپاسكال) ایجاد می شود. این نوع پلی اتیلن برای ساخت وسایل نسبتا شكننده و سخت بكار می رود اما در سال 1948 نوعی دیگر از پلی اتیلن با چگالی كم ( Low Density,LD) در شرایط فشار زیاد (20000 كیلوپاسكال) تولید گردید كه به سرعت در كارخانجات پلاستیك سازی گسترش یافت. این نوع پلی اتیلن برای ملزومات آبیاری قطره ای بسیار مناسب و ارزان بود و از آن زمان به بعد بیشتر وسایل آبیاری قطره ای با این نوع پلاستیك كه به نام پلی اتیلن سبك معروف است ساخته می شود.
در سال 1977 صنایع پلاستیك كه بنام پلی اتیلن سبك را كه در فشارهای پایین ایجاد می شود تولید نمودند كه به مقدار زیاد از هزینه های تولید كاسته می شد. این پلی اتیلن كه به نام (Linear low density polyethylene) LLDPE معروف است علاوه بر انعطاف لازم مقاومت زیادی در برابر فشارها و تنشهای وارده دارد.
وضعیت آبیاری قطره ای در جهان:
گسترش روشهای مختلف آبیاری قطره ای در سال های اخیر بسیار چشمگیر بوده است. در سال 1982 یك گروه كاری از كمیسیون بین المللی آبیاری و زهكشی (ICID) بررسی آماری وضعیت آبیاری قطره ای را در سطح جهان به عهده گرفت كه گزارش آن در سال 1984 در بولتن كمیسیون مذكور منتشر گردید. این گروه در سال 1986 دومین بررسی خود را آغاز و گزارش مربوطه در سال 1988 انتشار یافت (Abbot,1989) بار دیگر در سال 1991 سومین بررسی توسط این گروه صورت گرفت كه نتایج آن در پانزدهمین اجلاس كمیسیون بین المللی آبیاری و زهكشی در سال 1993 انتشار یافت. براساس این گزارش وسعت كل اراضی دنیا كه تا سال 1991 با روش قطره ای آبیاری
می شدند بالغ بر 987،768،1 هكتار براورد شده است كه نسبت به 5 سال قبل از آن ( سال 1986) حدود 63 درصد و نسبت به 10 سال قبل تر، یعنی سال 1981، بیش از 329 درصد رشد داشته است (Bucks,1993) نتایج بررسی آماری گروه كاری نشان می دهد كه عمده ترین عواملی كه در بكارگیری روشهای قطره ای دخالت داشته اند بالا بودن دستمزدها، گران بودن قیمت آب، كمبود آب، شور بودن آب، عدم امكان استفاده از سایر روشهای آبیاری ( مثلا كشت درختان میوه در شیب تپه ها) امكان كاربرد سم و كود همراه با آب و در نهایت مناسب بودن این سیستم در زراعت گلخانه ای بوده است.
آمریكا با حدود 606،000 هكتار آبیاری قطره ای در صدر كشورهای دنیا در بكارگیری از روشهای خرد آبیاری می باشد. سطح زیر كشت آبیاری قطره ای در این كشور نسبت به سال 1986 حدود 55 درصد افزایش داشته است. در وضعیت كنونی اسپانیا با 160،000 هكتار خرد آبیاری مقام دوم را دارا می باشد كه گسترش وسعت این اراضی نسبت به سال 1986 قریب به 24 درصد رشد داشته است.
افریقای جنوبی با 144،000 و اسرائیل با 104،302 هكتار اراضی آبیاری قطره ای از دیگر كشورهای پیشرو در این زمینه به شمار می روند. از ایران آمار دقیقی برای سال 1991 در اختیار نمی باشد اما داده های منتشر شده توسط كمیسیون بین المللی آبیاری و زهكشی نشان می دهد كه در سال 1980 حدود 800 هكتاربا این روش آبیاری می شوند. این رقم براساس گزارشهایی بوده كه توسط كمیته ملی آبیاری و زهكشی ایران ارائه شده است. در چند سال اخیر این روش در ایران توسعه نسبتا زیادی داشته است. هر چند آمار رسمی از سطح زیر كشت به ر وش قطره ای وجود ندارد اما براساس اطلاعات اداره كل توسعه روشهای آبیاری تحت فشار، وسعت زمین های كه تا سال 1376 (1997) بصورت قطره ای آبیاری می شدند و یا حداقل برای آنها طرح آبیاری قطره ای در دست اجرا بوده است بالغ بر 45000 هكتار می باشد. بطوری كه مشاهده می شود كشورهای امریكا، اسپانیا، استرالیا، افریقای جنوبی و اسرائیل از نظر سطح زیر كشت، پنج كشور مقدم دنیا در این زمینه بشمار می روند. وسعت زمین های كشت شده با روش خرد آبیاری در 5 ساله 86-1981 آفریقای جنوبی 5/2 و در برخی از كشورها مانند تایلند تا 11 برابر افزایش پیدا كرده است. هر چند هنوز فقط 8/0 تا یك درصد از كل اراضی آبی دنیا با روش قطره ای آبیاری می شوند و این رقم نسبت به روشهای آبیاری سطحی بسیار ناچیز می باشد اما درصد این اراضی در كشورهای مختلف بیانگر این واقعیت است كه هر جا آب به لحاظ كمی و یا كیفی وضعیت بحرانی داشته است این روش بیشتر گسترش پیدا كرده است. مثلا در سال 1991 در قبرس بیش از 71 درصد اراضی فاریاب به روش قطره ای آبیاری می شدند و با این رقم در كشورهای كم آبی اسرائیل و اردن به ترتیب 48 و 21 درصد بوده است.
سیستم های خرد آبیاری مشتمل بر انواع قطره چكانها ( tricklers,drippers,emitters) فواره ها یا حباب سازها (bubblers) لوله های نواری منفذدار (drip tapes) و میكروجت یا خرد آب پاشها (micro sprinklers) است كه قطره چكانها و حباب سازه ها به نوع تك روزنه (single-outlet) یا گسیلنده های نقطه ای و لوله های منفذدار به گسیلنده های خطی (line source emitter) معروفند. خرد آبپاشها نیز حالتی مشابه آبپاشهای آبیاری بارانی اما در مقیاس بسیار كوچك را دارا می باشند. در خرد آبیاری سطحی لوله ها و خروجیها همگی در سطح زمین قرار می گیرند كه دبی آنها معمولا در انواع تك روزنه ای و خروجی های نقطه ای كمتر از 10 لیتر در ساعت و در قطره چكان های خطی نیز برای هر متر لوله كمتر از 10 لیتر در ساعت است. حال آنكه مقدار دبی در سیستم های حبابی سطحی تا 225 لیتر در ساعت و در انواع خرد آبپاشها تا 175 لیتر در ساعت می رسد. از طرف دیگر در روش خرد آبیاری زیر سطحی لوله ها و خروجی ها در زیر سطح خاك قرار می گیرند و دبی خروجی از آنها در همان محدوده لوله های منفذدار یا خروجی های خطی است. در اكثر كشورهای دنیا روش خرد آبیاری سطحی بیشتر مورد استقبال زارعین قرار گرفته است. بطوریكه وسعت زمین های كه در سطح دنیا با روش قطره ای زیر سطحی آبیاری می شوند (580834) هکتار در مقایسه با مساحت روشهای خرد آبیاری سطحی (1710153 هكتار) بسیار ناچیز
می باشد.
در وضعیت كنونی به دلیل هزینه زیادی كه سیستم های آبیاری قطره ای در بردارند. این روش عمدتا در مورد درختان میوه و یا محصولاتی كه بتوان آن را با قیمت بالا در بازار بفروش رساند بكار برده می شود. بطوری كه بیش از 40 درصد اراضی را كه با این روش آبیاری می شوند درختان مختلف تشكیل می دهند كه در سال 1991 در دنیا رقمی بالغ بر 750000 هكتار بوده است. از این مقدار 300000 هكتار را درختان میوه (17 درصد) 230000 هكتار را انواع مركبات (13درصد) و 142000 هكتار را زیتون و بادام(5 درصد) بخود اختصاص می دهد. در سال مذكور تنها در امریكا 62000 هكتار از باغات پسته و بادام و گردو با این روش آبیاری می شدند.
از بین گیاهان زراعتی پنبه و نیشكر در آبیاری قطره ای جایگاه ویژه ای دارند. در امریكا در سال 1991 حدود 42000 هكتار از نیشكر كاریها با این روش آبیاری می شده است. از زراعت های صیفی، گوجه فرنگی، خربزه، هندوانه، خیار و سبزیجات گلخانه ای بیش از سایر گیاهان مورد توجه بوده اند. مثلا در ژاپن در سال 1991 میلادی 43000 هكتار از سبزیجات و 5000 هكتار از گلكاریها با روش قطره ای آبیاری می شدند.
درختان میوه 7/16 درصد، مركبات 31 درصد و موكاریها 1/11 درصد وسعت خرد آبیاریها را بخود اختصاص می دهند كه علت آن را می توان به سه دلیل عمده توجیه كرد. اول اینكه این گیاهان بمدت طولانی در زمین باقی مانده و امكان سرمایه گذاری و پیاده كردن سیستم قطره ای در آنها میسر است. ثانیا محصولات تولیدی را می توان با قیمت زیاد بفروش رسانده و درآمد حاصله از مزرعه پاسخگوی هزینه نسبتا زیاد این سیستم خواهد بود و سوم آنكه نیاز آبی این گیاهان زیاد بوده و هر گونه صرف جویی در مقدار آب زارع را قادر می سازد سطح زیر كشت را افزایش دهد.
براساس گزارشات موجود زارعین در استفاده از خرد آبیاری برای درختان میوه، روشهای میكروجت حبابی و یا قطره چكان های پرتابی را بر انواع قطره چكان های نقطه ای ترجیح می دهند. دلیل این امر عمدتا كم بودن خطر انسداد قطره چكان ها در طی آبیاری است. قطره چكان های خطی در كشت سبزیجات و گیاهان ردیفی و نیشكر مورد استفاده داشته و از قطره چكانها نقطه ای بیشتر در گلخانه ها استفاده می شود.
روند گسترش آبیاری قطره ای در برخی كشورهای جهان
همگام با گسترش روشهای خرد آبیاری تنوع در ساخت وسایل و یا طراحی و اجرای این سیستم ها نیز افزایش یافته است.امروزه طوری انواع و اقسام قطره چكانها بر حسب سلیقه و نیاز و امكانات به بازار عرضه شده اند كه زارع را در انتخاب انها با مشكل مواجه ساخته است. لذا برای كشورهایی كه در زمینه ساخت این گونه وسایل و پیاده كردن این روش تجربه چندانی ندارند تصمیم گیری در مورد اینكه كدام یك از روشها خرد آبیاری را انتخاب نموده و یا این كه برای چه گیاهان و چه شرایط می توان آنها را بكار برد و این كه طراحی چگونه باید انجام و اجرا گردد بسیار با اهمیت است. در این رابطه مروری بر روند بكارگیری این روش در برخی از كشورهای جهان از نظر تجارب حاصله می تواند مفید واقع گردد.
امریكا در این كشور علاوه بر درختان میوه و زراعت های ردیفی مانند پنبه و نیشكر تمایل زیادی به كاربرد روش قطره ای در كشت كیوی و سبزیجات نشان داده می شود. انجام طراحیها معمولا توسط شركت های مشاور، موسسات دولتی و كارخانجات سازنده وسایل آبیاری قطره ای صورت می گیرد كه در اكثر آنها از برنامه های كامپیوتری پیشرفته استفاده بعمل می آید مگر در طرحهای كوچك كه انجام این عمل با دست و از روی دستورالعمل ها صورت می گیرد. زارعین در آبیاری درختان میوه اكثرا خرد آبپاشها و میكروجت و در گیاهان ردیفی لوله های منفذدار زیر سطحی را ترجیح می دهند. بسته به نوع گیاهانی كه با این روش آبیاری می شوند در 10 تا 95 درصد موارد كودپاشی بخصوص كودهای محلول و قابل حل در آب همراه با آبیاری و توسط سیستم قطره ای صورت می گیرد. ماهانه در 20 درصد از طرحهای آبیاری قطره ای اسیدشویی و در 10 درصد آنها كلرزنی نیز انجام می گیرد. در ایالات مختلف این كشور مراكز آزمایش قطره چكانها و صافیهایی كه توسط كارخانجات به بازار عرضه می شود وجود داشته و نحوه عمل آنها برای آگاهی زراعین و یا مراكز طراحی اعلام می شود. از جمله این موسسات می توان مركز تكنولوژی آبیاری (Center for irrigation technology) را در دانشگاه ایالتی كالیفرنیا در شهر فرزنو (Fresno) نام برد كه بصورت مستقل و بدون تعهد به سازمان یا اداره خاص وظیفه آزمایش تجهیزات آبیاری قطره ای را برای زراعین و كارخانجات سازنده برعهده دارد.
اسپانیا: در اسپانیا اخیرا گیاهانی مانند یونجه و ذرت نیز در طرحهای خرد آبیاری گنجانده شده اند. اكثر طراحیها با دست و توسط موسسات دولتی صورت می گیرد. لوله های نواری كه در ابتدا زیاد مورد توجه بود بتدریج اعتبار خود را از دست داده و اكثر زراعین در زراعت های خود از خرد آبپاشها استفاده می كنند. كودپاشی همراه با آبیاری و توسط سیستم قطره ای بشدت نظر زارعین را جلب نموده و در 50 تا 80 درصد طرحها این عمل انجام می شود. كودهای ازته و N-P-K و مواد غذایی میكرو از جمله موادی هستند كه در این روش استفاده می شود. اسیدشویی و كلرزنی كه بصورت ماهانه انجام می شود بجز در 5 درصد موارد در بقیه طرحها انجام نمی شود. دلیل این امر احتمالا كیفیت مناسب آن در طرحهای خرد آبیاری است در این كشور موسسه دولتی كاتالونا وظیفه آزمایش وسایل آبیاری قطره ای را برعهده داشته و سازندگان این وسایل می بایست گواهینامه ساخت را از این موسسه دریافت دارند.
استرالیا، عمده ترین محصولاتی كه در استرالیا با روش قطره ای آبیاری
می شوند مركبات، انگور، درختان میوه و سبزیجات خوراكی است. استفاده از لوله های نواری منفذدار به سرعت در این كشور در حال گسترش بوده و طراحیها معمولا توسط كامپیوتر انجام می گیرد. در غرب استرالیا در 80 درصد طرحهای آبیاری قطره ای كودپاشی نیز همراه با آب انجام می شود. براساس آمارهای موجود از علف كشهای محلول نیز در 5 درصد موارد استفاده بعمل می آید. 85 درصد زارعینی كه به روش قطره ای آبیاری
می كنند اسیدشویی را انجام می دهند. در این كشور وزارت كشاورزی وظیفه آزمایش وسایل و تجهیزات آبیاری قطره ای را برعهده دارد كه از ان جمله ایستگاه تحقیقاتی وزارت كشاورزی در جنوب استرالیا (South Australian Department of Agriculture Research Station )
می باشد.
اسرائیل، مركبات عمده ترین محصولی است كه در اسرائیل با روش
قطره ای آبیاری می شود. علاوه بر آن سایر درختان میوه و سبزی كاریها نیز با همین روش آبیاری می گردد. طراحی سیستم های خرد آبیاری توسط دولت و كارخانجات سازنده و عمدتا با دست انجام می شود روند گسترش آبیاری قطره ای در این كشور در جهت استفاده از قطره چكانهای تنظیم كننده دبی است كه با تغییرات فشار مقدار دبی در آنها ثابت بماند. روشهای خرد آبیاری زیر سطحی نیز در حال گسترش می باشد. انستیتوی استاندارد اسرائیل وظیفه آزمایش و تایید تجهیزات آبیاری قطره ای را برعهده دارد. در 95 درصد موارد كودپاشی نیز توسط همین سیستم ها انجام می شود و در آن از كودهای محلول و یا كودهای جامدی كه به سادگی در آب حل شوند استفاده می شود. در سیستم های مرسوم در اسرائیل كلرزنی بصورت هفتگی و اسیدشویی هر 6 ماه یكبار صورت می گیرد. در 5 درصد طرحهای آبیاری قطره ای سمپاشی نیز با این سیستم انجام می گیرد.
افریقای جنوبی: در كشور افریقای جنوبی گیاهان گلخانه ای، خرما و پسته، از جمله محصولاتی می باشند كه زارعین طرحهای آبیاری قطره ای را برای آنها اجرا می كنند. در تعدادی از بزرگراهها نیز درختان زینتی و یا درختچه های كه به منظور جلوگیری از تابش نور چراغ اتومبیلها در حاشیه جاده كشت می شود با این روش آبیاری می گردند. بیشترین نوع قطره چكان هایی كه زارعین تمایل به استفاده از آن دارند انواع روزنه ای یا لوله ای معمولی، ساده و سبك است كه مشكلات فنی نداشته باشد.
مركز تحقیقات سیلورتان وابسته به وزارت كشاورزی افریقای جنوبی امور مربوط به آزمایش و تحقیقات آبیاری قطره ای را انجام داده و گواهینامه لازم را برای ساخت و فروش این وسایل صادر می كند. از میان كودهای شیمیایی اوره بیشترین مصرف را در سیستم قطره ای داشته و تنها 10 درصد زراعین اسیدشویی و كلرزنی را به طور مرتب و ماهانه انجام می دهند.
سایر كشورها: روند بهره گیری از سیستم های جدید خرد آبیاری براساس اطلاعاتی كه توسط كمیسیون بین المللی آبیاری و زهكشی جمع آوری شده است در تعدادی دیگر از كشورهای جهان ارائه شده است. لوله های نواری منفذدار و آبپاشهای میكرو بیش از سایر وسایل آبیاری قطره ای مورد نظر زارعین بوده كه دلیل اصلی آن عدم گرفتگی منافذ خروجی آب ذكر شده است. در اكثر كشورها یك یا چند موسسه تحقیقاتی دولتی برای انجام آزمایشات مختلف روی وسایل و تجهیزات آبیاری قطره ای وجود داشته و گواهینامه فروش این وسایل را صادر می كنند. بنظر می رسد این امر یكی از ضروریات سیستم خرد آبیاری است تا زارعین از نوع وسیله و دستورالعملی كه از جانب كارخانجات سازنده ارائه می شود اطمینان حاصل نمایند. هر چند كاربرد توام كود و سم با آب از مزایای این سیستم می باشد اما هنوز نتوانسته است آنطور كه باید نظر زارعین را جلب نماید شاید دلیل آن واهمه ای باشد كه زارعین از خطر رسوب این مواد در داخل لوله ها وقطره چكانها دارند. برخی مواد كه لوله و قطره چكانها با آن ساخته می شوند نیز در برابر اسید و كود یا كنشهای شیمیایی كه داخل آب صورت می گیرد مقاومت نكرده و از بین می روند.
خرید و دانلود آنی فایل