پایان نامه پیاده سازی بازار بورس الکترونیک در ایران با مدل سه شاخگی

پایان نامه عوامل موثر بر استقرار بازار بورس الکترونیک در ایران بر اساس مدل سه شاخگی و راهکارهایی جهت پیاده سازی آن

چکیده

بورس الکترونیک در بازارهای پیشرفته سرمایه به عنوان گامی رو به جلو در مسیر توسعه دولت الکترونیک، ایجاد شده است. حال آنکه این امر در بورس ایران مسأله ای نو ظهور و نوپا تلقی می گردد. در کشورهای توسعه یافته به استقرار نظارت الکترونیک به عنوان یکی از مهمترین پیش نیازهای استقرار بورس الکترونیک توجه شده است. زیرا توسعه بازار بدون توسعه نظارت، باعث کاهش کارایی آن و در نتیجه کاهش اعتماد سهامداران به بازار و عدم جذابیت آن برای سرمایه گذاران داخلی و بین المللی خواهد شد. در کنار این مهم باید به این امر نیز توجه داشت که عوامل مختلف دیگری نیز هستند که می توانند بر روی استقرار بازار بورس الکترونیک تأثیرگذار باشند.

هدف از این تحقیق بررسی عوامل مؤثر بر استقرار بازار بورس الکترونیک در ایران بر اساس مدل سه شاخگی و راهکارهایی جهت پیاده سازی آن بوده است که بدین منظور 385 نفر از خبرگان و متخصصین حوزه ی تجارت الکترونیک و فعالان و کارگزاران در بازار بورس به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب و به پرسشنامه های محقق ساخته تحقیق پاسخ گفتند. در پایان نتایج به دست آمده از پرسشنامه های تحقیق به کمک آزمون تی تک نمونه ای مورد تحلیل قرار گرفته و نتایج نشان داد که عوامل ساختاری، رفتاری و زمینه ای در استقرار بورس الکترونیک در ایران تأثیر معناداری (p<0/01) دارند.

کلید واژه ها: عوامل ساختاری، عوامل رفتاری، عوامل زمینه ای، استقرار بورس الکترونیک.

مقدمه

امروزه بحث تجارت الکترونیکی در صدر اولویت های سازمان های متفاوت قرار گرفته است. هر سازمانی که به توجه لازم را نداشته باشد در کوتاه مدت با کاهش سودآوری و در بلند مدت با احتمال حذف حیات خود روبرو می گردد، لذا برنامه ریزی جهت بکارگیری EC یکی از اقدامات استراتژیک سازمانها می باشد. برای راه اندازی بورس الکترونیک ما نیازمند داشتن پیش نیازهای تجارت الکترونیک در کشور می باشیم. بنابراین برای دستیابی به این امر بایستی زیرساختهای آن از طریق وزارت فناوری اطلاعات و ارتباطات تأمین شود. وقتی خیلی از خرید و فروش ها در محیط الکترونیکی صورت می گیرد اگر ما نتوانیم در این عرصه وارد و از این محیط استفاده کنیم، فرصتهای زیادی را از دست می دهیم. این بدان معناست که باید لوزام حلقه بزرگ تجارت الکترونیکی را سازمان بدهیم. لوازم تجارت الکترونیکی در چند بخش تفکیک می شود. بخشی برمی گردد به زیر ساختها اعم از فنی، نیروی انسانی، حقوقی و قضایی و بخشی بر می گردد به لجستیک که در این بحث گمرک، حمل و نقل و بانکداری را می بینیم . اما در این میان بانکداری الکترونیکی دارای نقش خاصی است.

بسترهای استقرار نظام الکترونیکی در بورس سهام

انجام کار زیربنایی و اساسی برای استقرار نظام الکترونیکی در بورس سهام مستلزم بسترسازی لازم می باشد. عمده ترین زیرساختهای لازم برای پیاده سازی بورس الکترونیک در ایران شامل موارد ذیل است:

الف) بستر بانکی

وجود سیستم بانکی دقیق، سریع و روان از بایسته های پیاده سازی بورس الکترونیک است. سیستم بانکداری یاد شده باید بدون نیاز به حضور فیزیکی و از طریق اینترنت قابل دسترسی باشد. استفاده از کارتهای اعتباری و به کارگیری نظام انتقال الکترونیکی وجوه و اسناد در شبکه بانکی از دیگر ملزومات این حوزه می باشد.

ب) بستر قانونی

پیاده سازی بورس الکترونیک در ایران نیازمند تدوین قوانین لازم و بستر قانونی مناسب است. پشتیبانی قانونی از ارکان اساسی در جهت پیاده سازی بورس الکترونیک است که مستلزم همکاری قوه قضاییه در زمینه پذیرش اسناد الکترونیکی با اعتباری برابر اسناد کاغذی نیز می باشد، ضمن اینکه قوانین مربوط به امضای دیجیتالی در کشور و احراز هویت خریدار و فروشنده توسط مرجع مربوطه نیز از دیگر جنبه های زیرساخت های قانونی این بحث است.

ج) بستر دولتی

برای استقرار بورس الکترونیک، پشتیبانی دولتی لازم است. زیرا دولت به عنوان اصلی ترین مجری طرح دولت الکترونیک با سرمایه گذاری در بخش توسعه زیرساختهای فناوری الکترونیک می تواند نقش قابل توجهی در راه اندازی طرحهای زیربنایی در این زمینه باشد (اشاره به برنامه چهارم توسعه و لزوم راه اندازی شبکه ملی داد و ستد الکترونیکی اوراق بهادار در چارجوب نظام جامع).

د) بستر تکنولوژیکی

پیاده سازی سیستم بورس الکترونیک در ایران نیازمند سرمایه گذاری در بخش تکنولوژی و ارتقاء آن است. زیرساخت تکنولوژی برای بخش بانکداری اجرای قوانین قضایی و احراز هویت و همچنین در ساختار بورس الکترونیک و برای سیستم معاملاتی و نظارتی و ... مهم است. شایان ذکر است که توسعه فن آوری های عام همچون مهندسی ارتباطات و مهندسی نرم افزار از لحاظ دانش فنی جزء لاینفک برای پشتیبانی بورس الکترونیک است، زیرا بورس الکترونیک جز با راه اندازی خطوط ارتباطی سریع و مطمئن که همراه با کاهش هزینه های ارتباط الکترونیک باشد، معنی پیدا نمی کند.

ه) بستر امنیتی

مفهوم امنیت در حوزه بورس الکترونیک برجسته ترین موضوعی است که ذهن مشارکت کنندگان بازار را به خود مشغول می کند و از آنجایی که مسایل امنیتی نقش قابل توجهی در معاملات الکترونیکی بازی می کند، تأمین امنیتی اطلاعات به صورت بارزی خودنمایی می کند. پیاده سازی بورس الکترونیک نیازمند ایجاد سیستم استاندارد تخصیص کد معاملاتی و امنیت اطلاعات در خصوص اشخاص است و مسئولین امنیت شبکه باید تدابیر لازم برای حفظ اطلاعات خصوصی و معاملاتی اشخاص را بیندیشند. در این زمینه می توان از روشهای رمزنگاری از جمله رمزنگاری با کلید متقارن، رمز نگاری با کلید نامتقارن و یا رمز نگاری با استفاده از روش کلید نا متقارن با امضای دیجیتالی یاد کرد.

و) بستر فرهنگی

پر واضح است که افراد و سیستم ها در برابر تغییرات مقاومت نشان می دهد و یکی از راههای کاهش مقاومت، آموزش و فرهنگ سازی است. فعالیت گسترده در زمینه فرهنگ سازی استفاده از اینترنت و انجام امور به صورت الکترونیکی از گامهای مهم در راه رسیدن به بورس الکترونیک است. بسیاری از کاربران بورس اشخاصی هستند که سالیان سال به سیستم سنتی معاملات و شیوه جریان امور در بورس عادت نموده اند. لذا برای پیاده سازی سیستم کارای بورس الکترونیکی باید فعالیت فرهنگی و آموزشی صورت پذیرد.

فهرست مطالب

چکیده

فصل اول: کلیات تحقیق

مقدمه

بیان مسئله

اهمیت پژوهش

اهداف پژوهش

سوالات پژوهش:

فرضیه های تحقیق:

مدل تحقیق

قلمرو تحقیق

ابزار گردآوری اطلاعات

تعریف متغیرها و واژه های کلیدی تحقیق:

ساختار پژوهش

فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه تحقیق

مقدمه

بخش اول- مبانی نظری تحقیق

تجارت الکترونیکی

تاریخچه تجارت الکترونیکی

روابط خریدار و فروشنده در تجارت الکترونیکی

بورس الکترونیک در ایران

بسترهای استقرار نظام الکترونیکی در بورس سهام

نیازمندیهای و ملزومات جهت پیاده سازی بورس الکترونیک

مزایای پیاده سازی بورس الکترونیک

مروری بر تحولات بورس

نگاهی به وضعیت بورس اوراق بهادار در ایران و بررسی کاستیهای آن

بورس اوراق بهادار تهران

نقاط ضعف و کاستیهای سیستم معاملاتی فعلی

بخش دوم- پیشینه تجربی تحقیق

پیشینه داخلی تحقیق

پیشینه خارجی تحقیق

بخش سوم- مختصری درباره جامعه مورد پژوهش

بورس اوراق بهادار

بورس اوراق بهادار تهران

افزایش سرمایه شرکت ها

فصل سوم: روش شناسی تحقیق

مقدمه

روش شناسی تحقیق

متغیرهای تحقیق

روش و ابزار گرد آوری اطلاعات

جامعه آماری تحقیق

نمونه آماری

روش نمونه گیری

قلمرو تحقیق

ابزار سنجش

اعتبار و روایی ابزار تحقیق

روش های تجزیه و تحلیل اطلاعات

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داد ها

مقدمه

بخش تحلیل توصیفی تحقیق

بخش تحلیل استنباطی تحقیق

اولویت بندی عوامل مؤثر بر استقرار بازار بورس الکترونیک در ایران

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات

مقدمه

نتایج فرضیه های تحقیق

پیشنهادهای تحقیق

محدودیت های تحقیق

ضمائم و پیوست ها

منابع و مآخذ

چکیده انگلیسی