مبانی نظری منزلت اکثریت در قرآن، شهرت، اکثریت در زمامداری اسلام، اکثریت از نظر امامان شیعه

مبانی نظری منزلت اکثریت در قرآن، شهرت، اکثریت در زمامداری اسلام، اکثریت از نظر امامان شیعه

مشخصات محصول:
توضیحات: فصل دوم پایان نامه کارشناسی ارشد (پیشینه و مبانی نظری پژوهش)
همراه با منبع نویسی درون متنی به شیوه APA جهت استفاده فصل دو پایان نامه
توضیحات نظری کامل در مورد متغیر
رفرنس نویسی و پاورقی دقیق و مناسب
منبع : انگلیسی وفارسی دارد (به شیوه APA)

خلاصه ای از کار:

- مقدمه

جوامع بشری همواره بر پایه آگاهی پیشرفت های قابل قبولی به خود داشته اند. و بر همین اساس است كه اكثریت رهبرى شده بر اساس منطق و فكر صحیح، مى‏تواند مشكلات جامعه را در حد امكان بشرى حل كند و اكثریت غیر رشید و رهبرى نشده موجب انحطاط و سقوط جامعه به سوى منجلاب مى‏شود. قرآن نیز با اتكا بر همین قاعده مسلم و عقلایى، براى اكثریت منطقى و عقلانى ارزش قایل است. به عبارت دیگر، از منظر قرآن اگر جامعه ی اسلامى در چارچوب اسلام و بر مبناى اصول استدلالى و منطقى وارد جریان امور و نظردهى‏ها و نظرخواهى‏ها بشود و اختلاف در راه یابى به حقایق و عدالت یا تشخیص قانون درست از نادرست به وجود آید، اكثریت بر اقلیت ترجیح دارد. زیرا اكثریت در این صورت نزدیك‏ترین راه به حقایق است و عقل و شرع نیز آن را امضا مى‏كند.

...............

 - قرآن و رأی اکثریت

اکثریت به دفعات در قرآن؛ کتاب آسمانی مسلمانان آورده شده است، که در این میان حدود هشتاد مرتبه در آن از اكثریت مذمت شده ‌است. خداوند در یكی از آیات می‌فرماید: «وَ اِنْ تُطِعْ اَكثَرَ مَنْ فِی الأَرضِ یُضِلُّوكَ عَنْ سبیلِ اللهِ اِنْ یَتَّبِعُونَ اِلّا الظَّنَ وَ اِنْ هُم الّا یَخرُصُون؛ و اگر از بیش تر افراد روی زمین اطاعت كنی، تو را از راه خداوند منحرف و گمراه می‌كنند، زیرا آنان جز از گمان پیروی نمی‌كنند و آنان، جزء به حدس و گمان نمی‌پردازند». (انعام/ 116)

................

- اکثریت و ملاک حقیقت در قرآن

«اکثریت» علاوه بر آنکه معیار تشخیص حقیقت نیست، نمی‌تواند دلیل قاطع یا ارجح بر درستی باشد. به عبارت دیگر واقع ‌نمایی و کاشفیت اکثریت، مورد خدشه است. از این ‌رو اسلام هیچ گاه کمیت افراد را میزان حق و باطل قرار نداده است. چه بسا رأی یک نفر از رأی اکثریت یا همه ی مردم صحیح‌تر و منطقی‌تر باشد. در قرآن کریم آیات متعددی در نکوهش اکثریت آمده است:

...............

- رأى اكثریت؛ تجسم اراده الهى

در زمامداری اسلامی و حکومت شیعی انسان ها به دنبال رشد عقلانى و پیشرفت هاى فرهنگى، ایدئولوژى و قانون الهى و حاكمیت خدا بر انسان را به عنوان عالی ترین و بهترین شیوه ی زندگى خواهند پذیرفت و به جاى تن دادن به قانون و حاكمیت بشرى و اطاعت و بردگى در برابر انسان ها، پرستش و اطاعت خدا را خواهند گزید. در این طرح اقلیت و اكثریت به آن معنى كه خواست اكثریت، حاكم بر اراده ی اقلیت باشد، وجود ندارد.

    زیرا خواست خدا نسبت به اكثریت(عام) و اقلیت، یكسان است و اكثریت در برابر این خواست، متعهد است و حق جایى را به نفع خویش قایل نیست. در حقیقت در چنین نظامى، همه فرمانبردار و فرمانروا، و حاكمى جز خدا وجود ندارد.( زنجانى، 1421 ه‍ ق، چ4، ص 87).

.................

- اکثریت مذموم از نظر قرآن کریم

.............

- اجماع یا رأی اکثریت

..........

- آیات اکثریت در قرآن کریم:

...........

الف) اکثریت از نظر مقدار:

...........

ب) اکثریت از نظر تعداد:

............

- تحلیل و بررسی آیات اکثریت در کتب اسلامی (شیعی):

................

- حق و اکثریت:

...............

- قلمرو اکثریت:

...................

- اسلام شیعی و اكثریت‌

نظر اسلام درباره ی اكثریّت را باید در دو مرحله جستجو كرد.

1- در مورد نظرخواهى و مصلحت‌اندیشى.

2- در مورد منافع و مصالح عمومى.

مرحله اوّل: نظرخواهى و مصلحت‌اندیشى‌

«اسلام» براى اكثریّت از آن جهت كه اكثریّت است و دیگر هیچ، هرگز ارزشى قایل نیست، بلكه اكثریّت هاى نادان و بى‌تقوا و بى‌اندیشه و غیر مسئول را در قرآن كریم مورد مذمّت قرار داده و خطاب به رسول اكرم صلّى اللّه علیه و آله و سلّم فرموده است: «وَ إِنْ تُطِعْ أَكْثَرَ مَنْ فِی الْأَرْضِ یُضِلُّوكَ عَنْ سَبِیلِ اللّهِ إِنْ یَتَّبِعُونَ إِلَّا الظَّنَّ وَ إِنْ هُمْ إِلّا یَخْرُصُونَ: اگر از اكثریت مردم روى زمین پیروى كنى، تو را از راه خدا گمراه خواهند كرد، (زیرا) آنان پیروى نمى‌كنند مگر از گمان (بى‌اساسى) و (اندیشه‌اى) جز حدس و تخمین در كار ندارند».(انعام/ 116)

............

- شهرت و اقسام آن

شهرت در متون اسلامی همان اکثریت است با کمی تفوت در مبنا و شرایط. علاوه بر این ها نیز مى‌بینیم كه روش فقها در شناخت احكام فقهى اسلام براى تشخیص واقعیات در بسیارى از موارد این است كه حقّ تقدم را به «شهرت فتوایى و یا شهرت روایى» مى‌دهند و این همان معناى «اكثریت» است. این تفاوت بین اکثریت و شهرت در ادامه بیان و بررسی خواهند شد. اما برای تشریح این بحث به بیان و تعریف اقسام شهرت نیاز است که ابتدا به بررسی آن می پردازیم.

...............

- تفاوت شهرت و اكثریت‌

البته باید توجه كرد: شهرت فتوایى، یا حدیث از نظر روایى یا عملى، با اكثریت مورد نظر در دموكراسى داراى این تفاوت است كه اكثریت دموكراتیک تا نصف به علاوه یک توسعه دارد، ولى شهرت در اصطلاح فقهى در مرحله‌اى بالاتر قرار دارد، بگونه‌اى كه باید اماره ی واقع به شمار آید و قول اقلیت، به عنوان قول نادر و حدیث، به عنوان شاذ و نادر در مقابل مشهور قرار گیرد، ولى به هر حال مسأله ی اكثریت مطرح است.(خلخالی، همان، ص48)

................

- اكثریت مورد نظر اسلام‌

به هر حال، اسلام براى اكثریت مكتبى و اسلامى ارزش قایل است؛ یعنى اگر جامعه ی اسلامى در چهارچوب اسلام و بر مبناى اصول و احكام اسلام وارد جریان امور و نظردهى‌ها و نظر خواهى‌ها بشود و اختلاف در راه‌یابى به حقایق و حق و عدالت و یا تشخیص قانون درست از نادرست به وجود آید، اكثریت را بر اقلیت ترجیح مى‌دهد؛ زیرا اكثریت در این صورت، نزدیک ترین راه به واقعیات است و عقل و شرع آن را امضا مى‌كند.

    بنابراین ابتدا باید جامعه را با اصول اخلاقى و فضایل انسانى و آگاهى، تقوا و احساس مسئولیت، آشنا ساخت و سپس از او نظرخواهى كرد؛ زیرا در این حال، گفتارها و اظهار نظرها بر پایه ی حق و عدالت استوار خواهد بود، نه خودخواهى و سودجویى. و همگان در جستجوى حقوق و مصلحت واقعى كشور و ملّت مسلمان قرار مى‌گیرند و به سخن یكدیگر گوش فرا مى‌دهند و همدیگر را درک نموده و قول احسن و سخن بهتر را خواهند پذیرفت. چنان كه قرآن كریم مى‌فرماید:« الَّذِینَ یَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَیَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ : آنان (مؤمنان) كسانى هستند كه به سخن گوش فرا مى‌دهند و بهترین آن را (انتخاب) و پیروى مى‌كنند».(زمر/18)

............

- دلایل اعتبار رأی اکثریت:

1- دلایل عقلی:

دلیل اول: حکم عقل:

هنگامی که افراد صاحب نظر در مسئله ای اختلاف داشته باشند با توجه به یکی بودن نظر، مطابق واقع در نظر................

...................

2- دلایل نقلی و روایی

گرچه در روایات امری مبنی بر لزوم اخذ به نظر اکثریت وارد نشده است اما از بعضی روایات و اخبار علاجیه و هم چنین از سیره ی منقوله ی نبی اکرم (ص) می توان به مطلوبیت و یا لزوم اقدام بر اساس اکثریت استیناس و تأیید یافت.

................

- دلیل ترجیح حق اكثریت بر حق اقلیت

اگر در مسأله‌اى اقلیت و اكثریت دو رأى مختلف دارند، و از تمام جهات، وِزان شان و استحكام شان و متانت شان بالسَّویه است، و انتخاب یكى از دو طرف براى ما مشكل است، در این صورت گروه اكثریت با وجود تساوى در همه ی جهات، اماریّتش به واقع بیش تر خواهد بود.  و اما اشكال این است كه به چه دلیل حق و انتخاب اكثریت مقدم بر حق و انتخاب اقلیت است و اقلیت باید تابع اكثریت باشد؟

..................

- آسیب‏شناسى اكثریت گرایى‏

..................

1. خطر اعتماد بر گمان‏هاى بى اساس

..............

1. خطر آلودگى به شرك‏

.............

1. 3.     خطر بى توجهى به خدا

...............

1. 4.     خطر ایمان نیاوردن به امور غیبى

.............

...............

...............

8. خطر عبرت نگرفتن از آیات الهى‏

..................

- اکثریت در زمامداری اسلام

...............

- مبانی و حجیت اکثریت در حکومت پیامبر (ص)

...............

- نقش اکثریت در زمامداری امامان معصوم(ع)

................

- اکثریت از دیدگاه فقیهان و علمای شیعه

...............

فهرست منابع

1. قرآن
2. نهج البلاغه
3. ابن هشام، 1383ه.ش، السیره النبویه، ج2، نجف- البراق، چاپ اول.
4. آصفی، م، 1995م، ولایه الامر، ج1، قم – مرکز الاسلامی للبحوث و التعلیم الاسلامی، چاپ پنجم.
5. ابو الحسین زکریا، ا، 1404 ه.ق، معجم مقائیس اللغه‌، ج5، قم- انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم، چاپ اول.
6. ابن خلدون، 1988م،  مقدمه تاریخ، ج1، بیروت – دارالفکر، چاپ دوم.
7. انوری، ح، 1378ه.ش، فرهنگ بزرگ سخن، ج 1، تهران -  انتشارات سخن، چاپ سوم.
8. تهرانی، م، 1421ه.ق، ولایت فقیه در حکومت اسلامی، ج2/ج3، مشهد – انتشارات علامه طباطبایی، چاپ دوم.

..............

................