مقاله آئین نگارش

پیشگفتار
آئین نگارش
زیبایى خواهى، حقیقت جویى و نوآورى، از جمله گرایش هاى فطرى آدمى است. رغبت و علاقه انسان به گفتار و نوشتار درست و شیوا نیز سرچشمه در همان میل نهفته دارد. سخن و نوشته هدفمند، شیوا، روان و رسا، تأثیرى اعجاز گونه بر جان شنونده دارد ، او را مدهوش و سرمست مى سازد و مرواریددرخشان حقیقت را بر ساحل فهم و ادراک او مى نشاند.
رعایت درستى و شیوایى در گویش و نگارش جز از راه آشنایى با آداب و شیوه هاى صحیح نگارش امکان پذیر نخواهد بود.
...
همزه در کلمات عربی مستعمل در فارسی
مطابق آنچه در مقدمه قواعد به عرض رسید، می توانیم همزه واقع در اواسط و اواخر کلمات راهم یکی از حروف مخصوص به عربی محسوب داریم و بر هشت حرفی که گفته اند در فارسی نمیآید یک حرف علاوه کنیم و چنانکه از وجود حاء و عین و ضاد و ظاء فی المثل به عربی بودن کلمه پی میبریم هر کلمه را هم که حرف آخر یا یکی از حروف میانه آن، همزه باشد حکم به عربی بودنش کنیم. فارسی زبانان که لهجه فطری یا عادیشان مقتضی تلفظ به همزه نیست همزه واقع در کلمات عربی را هم تا ممکن است تخفیف میدهند و این تخفیف نسبت به نوشتن همزه کلمات ماخوذ از عربی ایجاب املا و رسم الخطی کرده است که با املا و رسم الخط عربی مختصر تفاوتی دارد، و طرز کتابت این همزه در فارسی در ضمن چند قاعده بیان می شود.
...
دال و ذال فارسی
قاعده 15
- بیشتر دالها که در کلمات فارسی یافته میشود مطابق تحقیقاتی که کرده اند اصلش ذال بوده، و در تشخیص دال از ذال گفته اند که اگر حرف پیش از آن ساکن و غیر از حرف مد باشد دال است مانند «مرد، زرد، کند، بند»، و اگر متحرک یا حرف مد باشد ذال است مانند «خذا، کذو، بذی، باذ، بوذ، بیذ». متقدمین تفاوت این دو حرف را به دقت رعایت میکردند و دو حرف را با این که تلفظش یکسان شده بود با هم قافیه نمی‌آوردند و اگر می آوردند عذر میخواستند چنانکه انوری گوید: «قافیه گو دال باشد صاحب عباد»، و از طرف دیگر ذال عربی را با دال فارسی که اصلش ذال است فی‌المثل «ماخوذ» را با «بود» و «لذیذ» را با «شنید» قافیه میکردند
...